ΕΛΛΗΝΙΚΟ  ΑΝΟΙΚΤΟ  ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ  ΣΠΟΥΔΩΝ

«ΣΠΟΥΔΕΣ  ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ»

ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΜΟΥΣΕΙΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ

 ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ,

ΥΛΙΚΟΥ ΚΑΙ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ ΤΩΝ ΜΟΥΣΕΙΩΝ

ΚΑΦΕΤΖΗΣ  ΙΩΑΝΝΗΣ

ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ  ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ

ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

 ΠΑΤΡΑ

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2010

 Ευχαριστίες

    Πρωτίστως θα ήθελα να ευχαριστήσω τον κ. Δημόπουλο, επιβλέποντα της εργασίας μου για την ενθάρρυνση, υποστήριξη και συνεχή ανατροφοδότηση που μου παρείχε κατά τη διάρκεια συγγραφής αυτής της διπλωματικής εγασίας.

    Κατά δεύτερον θα ήθενα να ευχαριστήσω όσους από τους εκπροσώπους των Μουσείων ανταποκρίθηκαν στην προσπάθειά μου για τη συλλογή των πληροφοριών και συγκεκριμένα, κατά αλφαβητική σειρά, τους: κ. Ανυφαντή (Ίδρυμα Ευγενίδου), κ. Γκανιάτσου («Vagonetto»), κ. Θεολόγη-Γκούτη (Μουσείο Επιστημών και Τεχνολογίας Πάτρας), κ. Κανταρέλου (Αττικό Ζωολογικό Πάρκο), κ. Κατερινόπουλο (Μουσείο Ορυκτολογίας και Πετρολογίας του Παν. Αθηνών), κ. Κυμιατζή (Μουσείο Οίνου Σαντορίνης), κ. Κωνσταντίνου («Νόησις»), κ. Κωτσιομύτη (Μουσείο Φ.Ι. Κωτσιομύτη), κ. Λιπορδέζη (Μουσείο Καραθεοδωρή), κ. Μαρινόπουλο (Μουσεία Ομίλου Πειραιώς), κ. Μοράρο (Μουσείο Ελιάς Βόλου), κ. Μπεθέα («Φαέθων»), κ. Στάθη (Μουσείο Φ.Ι.Κρήτης), κ. Φραγκάκη (Μουσείο Φυσικών Επιστημών Χίου), κ. Χέλμη (Μουσείο Ελιάς Άνδρου), κ. Χουϊνάβα (Αστεροσκοπείο «Αριστεύς»), την παιδαγωγική ομάδα του ΚΠΕ Αράχθου και τους εκπροσώπους των Μουσείων Μελιού Ρόδου, Θαλάσσης Κέρκυρας και του «Πολυμήχανον».

 Περίληψη

     Τις τελευταίες δεκαετίες οι φορείς και οι θεσμοί οι οποίοι λειτουργούν ως δίαυλοι μέσω των οποίων το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο εξοικειώνεται με την επιστημονική και τεχνολογική γνώση, έχουν σημαντικά πολλαπλασιαστεί (Lewenstein, 2001). Τα Μουσεία και τα κέντρα με θεματική εξειδίκευση στους τομείς των Φυσικών Επιστημών και της Τεχνολογίας είναι ένας από αυτούς.

    Ο ρόλος των Μουσείων και των κέντρων αυτών έχει στις μέρες μας πολύπλευρα διευρυνθεί.  Ο ρόλος αυτός διαγράφεται μέσα από εκπαιδευτικά προγράμματα και δραστηριότητες που αυτά υλοποιούν, στα πλαίσια της επαναριοθέτησής τους από απλούς χώρους συλλογής και έκθεσης αντικειμένων σε χώρους αγωγής και εκπαίδευσης των πολιτών.

    Μέσα από την παρούσα εργασία θα γίνει μια προσπάθεια, σε πρώτη φάση, καταγραφής και αποτύπωσης των Μουσείων Φυσικών Επιστημών και Τεχνολογίας  στον Ελλαδικό χώρο ενώ σε δεύτερη φάση, λαμβάνοντας υπόψη την υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων από μεγάλο μέρος των ιδρυμάτων αυτών, εύρεσης τρόπων διασύνδεσης και  συνεργασίας με τα ιδρύματα της τυπικής  εκπαίδευσης.

    Η συλλογή των ευρημάτων στηρίχθηκε στη βιβλιογραφία αλλά κυρίως στη χρήση του διαδικτύου. Συγκεκριμένα, έγινε συλλογή γενικών πληροφοριών από τις ιστοσελίδες  (ή σχετικές) των Μουσείων ενώ στη συνέχεια, με τη χρήση ενός ερωτηματολογίου αναζητήθηκαν ειδικές πληροφορίες όπως το ιστορικό, το καθεστώς λειτουργίας, το προσωπικό, η επισκεψιμότητα και τα εκπαιδευτικά προγράμματα του κάθε Μουσείου.

    Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι πλήθος Μουσείων Φυσικών Επιατημών και Τεχνολογίας υπάρχουν στον Ελλαδικό χώρο και μεγάλο μέρος από αυτά προσφέρουν εκπαιδευτικά προγράμματα και δραστηριότητες, άλλοτε άμεσα συνδέσιμες με τα σχετικά μαθήματα της τυπικής εκπαίδευσης και άλλοτε όχι. Καταγράφονται στη συνέχεια πλήθος από αυτά τα προγράμματα, οι στόχοι τους και στην ανάλυση των αποτελεσμάτων γίνεται σύνδεση των στόχων αυτών με αυτούς των Αναλυτικών Προγραμμάτων της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης καθώς και στατιστική μελέτη των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των καταγεγραμμένων Μουσείων.

 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΉ………………………………………………………...6

1.1  ΓΕΝΙΚΑ………………………………………………………………………..6

1.2  ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ…………………………….7

1.3  ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ……………………………………………………...8

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ………………………………………….9

ΕΙΣΑΓΩΓΗ…………………………………………………………………………...9

    2.1 Η ΔΙΑΧΥΣΗ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΟ-ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΓΝΩΣΗΣ…………….9

    2.2 ΤΥΠΙΚΗ, ΜΗ ΤΥΠΙΚΗ ΚΑΙ ΑΤΥΠΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΦΥΣΙΚΕΣ   

          ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ………………………………………………………………..11

    2.3 ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ……...13

    2.4 ΜΟΥΣΕΙΑ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ……..16

    2.5 ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΗΣ ΤΥΠΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΕ ΤΑ ΜΟΥΣΕΙΑ ΦΥΣΙ-

          ΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ…………………………………………………………22

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ……………………………………31

ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΤΩΝ ΜΟΥΣΕΙΩΝ………………………..31

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΥΕΝΑΣ………………………34

    4.1 ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΜΟΥΣΕΙΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟ-

          ΓΙΑΣ ΑΝΑ ΝΟΜΟ…………………………………………………………...35

    4.2 ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΜΟΥΣΕΙΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟ-

          ΓΙΑΣ ΑΝΑ ΦΟΡΕΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ, ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΑΙ ΘΕΜΑΤΙΚΗ

          ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ, ΕΤΟΣ ΙΔΡΥΣΗΣ-ΕΠΙΣΚΕΨΙΜΟΤΗΤΑ………………78

    4.3 ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ-ΣΤΟΧΟΙ ΑΝΑ ΜΑΘΗΜΑ ΦΥΣΙΚΩΝ

          ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ………………………………………………………………110

    4.4 ΣΤΟΧΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΜΟΥΣΕΙΩΝ

          ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ………………………111

    4.5 ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥ-

          ΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΩΝ ΜΟΥΣΕΙΩΝ…………………………….154

    4.6 ΕΠΟΠΤΙΚΟ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ……………………………161

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ-ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ……..163

    5.1 ΒΑΣΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ……………………………………………..163

    5.2 ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΜΕΛΕΤΗΣ-ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ…………...165

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ…………………………………………………………………..166

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ……..…..……………………………………………………...170

Ολόκληρη η εξαιρετική εργασία είναι διαθέσιμη σε όποιον ενδιαφέρεται στον χώρο του Μουσείου μας.